Volledige kroniek van de Nederlandse Soefi historie: Periode van 1915 tot 2016

1968

In januari vond voor de Haagse Rechtbank een kort geding plaats over de opvolging van P.o.M. Musharaff Khan, die zowel door Mahmood Khan als door Fazal Inayat-Khan (zie bovenstaande afbeelding) geclaimd werd. De zaak van Fazal werd gesteund door Dr. Witteveen, door de weduwe van Musharaff Khan (Mevr. Shahzadi Musharaff Khan- de Koningh) alsmede door de leiding van de Internationale Soefibeweging. Aan de kant van Mahmood staat Jabbar baron Bentinck. De Rechtbank stelde Fazal in het gelijk. Mahmood ging in hoger beroep. De uitspraak in hoger beroep voor het gerechtshof volgde in 1969. [1]

 

Bericht in de Volkskrant van 1 februari 1968

Fazal Inayat-Khan is tevens door Sirdar van Tuyll in de vijftiger jaren aangewezen als opvolger van Saïda van Tuyll. Zij overlijdt in 1966. In 1968 wordt Fazal esoterisch leider van het centrum Anna Paulownastraat.  Ameen Carp blijft organisatorisch leider. Dit tweehoofdigeleiderschap zal duren tot 1970. [2]

Het maartnummer van de Soefi Gedachte is in zijn geheel gewijd aan het heengaan van Pir-o-Murshid Musharaff Moulamia Khan.

“Op 5 maart zendt Pir Vilayat een brief aan Karimbakhsh Witteveen en Shazadi Musharaff Khan. Hij is ’deeply shocked’ over een plan het graf van Murshid naar Nederland te doen verplaatsen. Deze brief is ook onder de centrumleiders verspreid. Uit de archieven van het Soefi Museum in Den Haag blijkt dat men inderdaad aan het onderzoeken was of het lichaam van Inayat Khan naar Nederland kon worden verplaatst.” [3]

Per 14 april verscheen en memorandum van Pir Vilayat, gericht aan alle mureeds, daarin met zijns inziens bewijzen dat hij door Hazrat Inayat Khan bestemd was tot zijn opvolger. [4] Dit is ook het jaar dat hij definitief zijn eigen koers gaat varen. Hij richt daartoe de Sufi Order International op, wat een definitieve breuk betekent met de Soefi Beweging.

Ied Wiener treedt toe tot de redactie van de Soefi Gedachte. Haar huis aan de Parklaan (nummer 17) in Groningen wordt het nieuwe redactieadres. Zij zal een van de belangrijkste medewerkers van Fazal worden.

Eind juli arriveren Fazal en zijn vrouw Valia vanuit Amerika in de haven van Rotterdam, samen met hun twee kinderen Omar en Villia. Het gezin neemt het eerste jaar hun intrek bij ‘tante Shahzadi’ op de Banstraat 24 in Den Haag.

De Internationale Zomerschool wordt dit jaar (27 juli – 13 augustus) geopend door Fazal Inayat –Khan. Het verslag in het septembernummer is dit jaar weer van Iman Kunst en niet zoals voorgaande jaren van Hakim van Lohuizen. De lezingen op de zondagmiddagen worden dit jaar niet in het Vrijzinnig Christelijk Lyceum gehouden, maar in het centrum aan de Anna Paulownastraat 78, het pand van de groep van Van Tuyll. Hiermee wordt de hernieuwde eenheid van de beide groepen in Den Haag onderstreept.

Groepsfoto van de Zomerschool 1968. Op de eerste rij in het midden zien we Fazal en Vilia.

Na afloop van de Zomerschool verschijnt een nieuwe ‘Sufi Record’ (Volume XI 13 september 1968) met daarin de toespraken die gehouden tijdens de Zomerschool. Het merendeel van de toespraken is van Fazal Inayat – Khan, maar er zijn ook toespraken opgenomen van Ameen Carp, mevrouw Laverman, Dr. K.E. Freitag, Subhan van Lohuizen, Karamnavaz van Bylandt, Wazir van Essen, Karimbakhsh Witteveen en Shanti Witteveen. De volgende 5 jaar zal aan het eind van elke Zomerschool een dergelijke ‘Sufi Record’ verschijnen. [5]

Start van het centrum Zwolle

Op 3 en 4 augustus bezoekt Karim Koster met zijn toenmalige vrouw Subhani Gemmer de zomerschool in Den Haag, die gehouden wordt in het Vrijzinnig Christelijk Lyceum, Goudsbloemlaan 131. Het is de eerste zomerschool onder leiding van de nieuwe Pir-o-Murshid Fazal Inayat-Khan.

Op 6 augustus schrijft Karim, mede namens Murshida Shahzadi, een brief naar Huib (Latief) de Ruiter om de mogelijkheid te onderzoeken Fazal een bezoek te laten brengen aan de verschillende steden in de regio, waaronder Zwolle. Dit zou gecombineerd moeten worden met een openbare lezing en eventueel een Universele Eredienst om zo in Zwolle activiteiten van de Soefi Beweging op gang te krijgen. Deze datum zou gezien kunnen worden als de (informele) start van het centrum Zwolle. Huib zegt op 8 augustus telefonisch zijn medewerking toe. Het plan is om de lezing op 24 oktober te organiseren. Karimbakhsh wordt eerst gepolst om een voordracht te houden over Universeel soefisme, maar deze kan zich niet vrijmaken. Daarna vraagt Karim per brief Murshida Shahzadi om deze taak op zicht te nemen, hij noemt daarbij Iman Kunst als eventueel alternatief. Murshida Shahzadi antwoordt dat ze graag op de reactie van Fazal wil wachten die op dat moment in Afrika zit en pas 20 oktober weer terug in Nederland is. Daarnaast moet mogelijk op verzoek van Ied Wiener ook Groningen in de rondreis van Fazal betrokken worden, waardoor nadere afstemming noodzakelijk wordt. Ied’s man zal in november promoveren en tot die tijd zijn voor haar extra activiteiten niet te realiseren. Vervolgens blijkt uit een latere brief van Fatayab Baak dat Shahzadi voor een paar weken naar Noorwegen gaat, daarmee lijkt oktober definitief niet haalbaar.

Oktober: Huib de Ruiter stelt voor om in plaats van een zelf georganiseerde openbare lezing, een lezing voor de vrijmetselaarsloge in Zwolle te organiseren. Dit kost niets en je bereikt veel mensen in één keer. Karim heeft deels moeite met dit plan omdat daarmee gekozen wordt voor een besloten bijeenkomst voor alleen leden van de betreffende loge. Op 27 oktober. Fatayab Lugt zegt toe 75 gulden vanuit het centrum Enschede bij te dragen aan een startactiviteit in Zwolle.

Op 24 november wordt in Zwolle de eerste Universele Eredienst gehouden in het ‘Eigen Gebouw’ van de Protestants-Christelijke Actie aan de Badhuiswal 9 in Zwolle. Deze Vereniging verhuurt in die tijd regelmatig zalen aan andere organisaties. Er werden 62 uitnodigingen verstuurd en er kwamen uiteindelijke 26 gasten. Thans is in dit pand een reclamebureau gevestigd. Totale kosten van deze eerste dienst: 76,90 gulden. In december begint Zwolle een echt centrum te worden. De eerste activiteiten zijn: een maandelijkse Universele Eredienst (vanaf nu in de benedenzaal van de Vrijmetselaarsloge in de Bloemendalstraat voor redelijk tarief na bemiddeling van Jan Martens uit Ruinerwold) en gatha-klassen bij Huzurnavaz van Pallandt in zijn huis in De Wijk.

 

Op 3 november houdt Fazal Inayat – Khan een toespraak in Veenendaal met als titel ‘De Sleutel tot het Paradijs’.

‘Ondersteuning van de leiding van het centrum Arnhem kwam (- aan het eind van- PK) de zestiger jaren van buiten, in de persoon van mevrouw J.M. Kunst. Daarna gaf gedurende enkele jaren Mejuffrouw N.P. Koers uit Nijmegen leiding. Vaak ook kwam voor toespraken in de eredienst de heer J. (Phiroz) Pool helemaal uit Bloemendaal, soms vergezeld van zijn echtgenote en andere gezinsleden.’ [5]